Waar let je op bij een bedrijfsovername?

Waar let je op bij een bedrijfsovername?

Wist je dat de overname van een onderneming een lager risico met zich mee brengt dan het starten met een eigen onderneming? Bij Impulskrediet ontvangen wij steeds vaker vragen over bedrijfsovernames. Maar waar moet je op letten? En wat is de onderneming bij een overname bijvoorbeeld waard? Wij vroegen het aan Guido Seghers van onze partner Overnamemarkt.

1.    Kijk terug in de geschiedenis

Gaat het om een gezond bedrijf?

Het eerste waar je op let bij een bedrijfsovername is of het om een gezond bedrijf gaat. Bij een vennootschap kun je in de jaarrekeningen terugvinden wat de vennootschap in het verleden heeft opgebracht. Maar let op: Indien de overlater een eenmanszaak heeft vind je deze cijfers niet terug. Vraag daarom in dit geval de meeste recente cijfers op van de aangifte in de personenbelasting. Bijvoorbeeld van de afgelopen drie jaar.

Stel altijd de vraag: “Waarom laat de overlater het handelsfonds over?”
Dit is belangrijk om te weten! Het voordeel van een overname is namelijk dat je als het goed is, het cliënteel mee overneemt. Dus als je een totaal nieuwe onderneming start bij een overname ben je dat voordeel kwijt. Indien je een klasse-restaurant overneemt en hier een fast-food zaak van maakt zal je namelijk een ander cliënteel gaan bedienen. Indien je “goodwill” hebt betaald voor de overname van het klasserestaurant is dit dus “weggegooid” geld.

Goodwill – wat is dat?
Goodwill is wat een bedrijf kan opleveren, de rendementswaarde of menswaarden. En dit is moeilijk vast te stellen bij een overname. Zo valt of staat een kleine zaak soms bij 1 persoon: de uitbater. Kijk daarom of het personeel dat blijft niet teveel afhankelijk is van de vorige uitbater. Idealiter draait de voormalige eigenaar nog een stuk mee tijdens de overdracht.

Goed om te weten!
Om Goodwill te bepalen kun je tabellen vinden online. Deze zijn volgens ons echter wel een beetje achterhaald: De waarde hiervan is gedaald omdat oorspronkelijk het cliënteel werd meegerekend. We stellen vast dat cliënteel tegenwoordig over het algemeen minder trouw is. Dit zorgt ervoor dat de overnameprijs daalt.

2.    Bereken de terugbetalingscapaciteit

Het is niet gemakkelijk om een overnameprijs te bepalen.
Het tweede punt waar je op let bij een bedrijfsovername is de overnameprijs. Om dit te benaderen kijk je best naar de terugbetalingscapaciteit: in hoeveel jaar kun je de overnamesom terugbetalen? Dit hangt af van meerdere factoren:

De exploitatiewaarde

Gaat het enkel om de huur (exploitatie) van bv. een krantenwinkel? Dan moet je het bedrag binnen 5 a 7 jaar terug kunnen terugbetalen. Wordt er 70.000 euro gevraagd, dan zou je minstens 10.000 euro per jaar over moeten hebben na:

• verloning zaakvoerder
• alle kosten
• alle investeringen

Let op: Winkels hebben een lagere marge.
Op basis van de goodwill lijst Messotten is 10- 30% van de omzet een goed criterium als overnameprijs.

Activa waarde

De waarde van de winkel – alle activa zoals de stenen, het atelier – is redelijk makkelijk vast te stellen. De voorraden vormen een bijzonder aandachtspunt: de waarde van de activa bepaald echter niet de waarde van een handelszaak. Maar de potentiële winst die met die activa behaald kan worden.

Vuistregel 1: 10-30% van de omzet is een (goed) – eerste basis – criterium als overnameprijs

De winst

Nog een beter criterium is de winst, zeker bij een eenmanszaak. De overnameprijs mag niet hoger zijn dan de som van de winst van de afgelopen 4 jaar (dit is bovendien ook fiscaal begrensd). 

Vuistregel 2: De overnameprijs van een eenmanszaak mag niet hoger zijn
dan de som van de winst van de afgelopen 4 jaar

Tips

• Vergeet bij het vaststellen van de waarde van een eenmanszaak niet om het eigen loon van de zaakvoerder op jaarbasis in mindering te brengen.
• In bepaalde sectoren zoals vrije beroepen en boekhoudkantoren is 1 keer de omzet een goed criterium of indicatie voor de overnameprijs.

Waardebepaling vanuit handelsfonds/ vennootschap

In België zijn er veel kleine vennootschappen. De overname van het handelsfonds uit een vennootschap lijkt vervolgens sterk op de overdracht van een eenmanszaak. Al moet je je bewust zijn van de gevolgen.

Algemene regel –  bij overdracht eenmanszaak of overname van het handelsfonds uit een vennootschap gaan de schulden NIET mee over, maar er zijn addertjes!. – houd onze website en sociale media goed in de gaten om hier binnenkort meer over te weten te komen!

Tip

Let op welke activa en eventuele schulden tot de overname behoren en welke niet!

3.    Stel een uitgebreid overnamecontract op

Zet bij de handelszaak altijd goed op papier wat er mee in de overname zit en wat niet. Een personenwagen van een bakkerij gaat bijvoorbeeld niet altijd mee in overname. Zeker niet bij een eenmanszaak.

Kijk ook bij het bepalen van de waarde van tweedehands materiaal naar de beschikbare afschrijvingstabellen. Dit geeft weer wat de waarde van de materialen op dit moment nog is. Vaak is materiaal reeds afgeschreven en heeft het boekhouding geen waarde meer, het materiaal heeft echter in bepaalde gevallen nog een zekere gebruikswaarde.

Tip: Lijst precies op wat er meegaat in het overnamecontract van een handelszaak.

Enkele maatstaven om deze gebruikswaarde te bepalen:

• Wat kost het om nieuwe materialen aan te kopen en vergelijk dit met de overnameprijs. Houdt er echter rekening mee dat het tweedehands materiaal is dat je overneemt. – dus wees hierbij voorzichtig en betaal niet te veel!
• Je kan ook kijken naar ‘wat brengen deze materialen (vb. een wagen, een bakkersoven, machines, … op jaarbasis op’ en kan ik de overnameprijs in 5-7 jaar aflossen.
• Grote investeringen moeten in principe in 2 a 5 jaar terugverdiend zijn.

Let op!

Bij een eenmanszaak is er geen onderscheid  tussen het persoonlijk eigendom  en die van de handelszaak. Indien de zaakvoerder failliet gaat, gaat alles onder de hamer. Indien een eenmanszaak wordt overgedragen, worden enkel die zaken overgedragen die nodig zijn voor het uitoefenen van de handelszaak. Dit wordt echter nergens wettelijk goed omschreven. Vandaar de noodzaak tot een uitgebreide vermelding in het contract.

Algemeen wordt aangenomen dat bij overdracht van een handelszaak de volgende elementen worden overgedragen :

• overname van het cliënteel;
• de handelsnaam;
• het logo;
• de telefoon, de website, de domeinnaam;
• het materieel, de uitrusting en de voorraden;
• alsook de verderzetting van de handelshuur. – al sluit je best steeds een nieuw contract af!

Dit kan met een gewone onderhandse overeenkomst (zonder tussenkomst notaris of andere ambtenaar)
Eventuele eigendomsoverdracht van het bedrijfsgebouw dient  in ieder geval via een authentieke akte voor een  notaris te worden verleden.

Goed om te weten!

Wordt er gevraagd om te betalen voor exclusieve merk-vertegenwoordiging?
Als dit niet op papier staat, betaal er dan zeker ook niet voor.

4.    In welke levensfase bevindt de organisatie zich?

Bij een bedrijfsovername kijk je best ook in welke levensfase de organisatie zich bevindt. Overnamemarkt neemt hierbij graag het voorbeeld van een boom:

• Is er voldoende structuur? Als de onderneming een sterke groeier is, verwacht dan dat je bij de overname vaak veel meer zal moeten betalen.
• Kan de onderneming nog een storm doorstaan?
  Ofwel is de onderneming nog wel flexibel genoeg voor verandering?
• Als het om een mature onderneming gaat (vaak een einde loopbaan verhaal):
  Is er nog potentieel voor een nieuwe uitbater of is het verval al ingezet?

5.    Kijk ook vooruit

Vergeet niet bij om de overname van een onderneming ook vooruit en naar de toekomst te kijken. Wat zeggen de voorlopige cijfers (van 2021-2022)? En wat is het businessplan voor het komende werkjaar? Cijfers uit het verleden van de onderneming laten niet zien of er recent nieuwe concurrentie bijgekomen is in de buurt. Zo kan de locatie van een handelspand een objectief sterk of zwak punt zijn om mee te nemen in de overweging.